ქართულში იდიომატური გამოთქმა “ჭურში ზის” სემანტიკურად უცოდინრობის, იგივე “ბალზე ჯდომის” უკიდურეს ფორმად აღიქმება. ამ გარემოების ახსნა კი რამდენიმე გზითაა შესაძლებელი. ერთის მხრივ, ჩვენი შორეული წინაპრებისათვის “ჭური”, იგივე ქვევრი – ქტონური სამყაროს, ანუ ჩვენებური “ქვემო სკნელის” ერთ-ერთ ფუნდამენტურ, არქეტიპულ საგანს წარმოადგენდა, მასში აღმოჩენილი არსება კი მოწყვეტილი იყო ამქვეყნიურ მოვლენებს, რაც მის უცოდინრობას განაპირობებდა. ამას მრავალრიცხოვანი არქეოლოგიური თუ ისტორიული ნიმუშებიც ადასტურებენ – ჩვენი შორეული წინაპრები დამნაშავეებს სწორედ რომ ჭურის ფორმის მქონე დილეგებში მიწის ზედაპირის ქვეშ ამწყვდევდნენ და ამით მათ როგორც ამქვეყნიური მოვლენებისგან, ისე სხვა სახის ინფორმაციისგან განარიდებდნენ.
მეორეს მხრივ, სიტყვა “ჭურის” მეგრულ წარმომავლობას თუ განვიხილავთ, საშოში მჯდომი, ჯერაც არგაჩენილი ჩვილი ასევე შორს დგას ჩვენი სამყაროს აქტუალური მოვლენებისგან, მისი ცოდნა თუ მის ხელთ არსებული ინფორმაცია კი არაამქვეყნიურია. მაგრამ ეს, ჯერაც პრენატალურ მდგომარეობაში მყოფი არსება უკვე ცოცხალია და უკიდურესად აქტიურად ზემოქმედებს მისთვის უხილავ და ჯერაც უცნობ სამყაროზე – დედამიწაზე უკლებლივ ყველა კულტურაში საზოგადოების მთავარ საზრუნავს ხომ მომავალი თაობის დაცვა და ფეხზე დაყენება წარმოადგენდა, ამის განხორციელება კი ორსული ქალების – მომავალი დედების გარეშე, რასაკვირველია, შეუძლებელი იქნებოდა.
დიდმა ბერძენმა ფილოსოფოსმა დიოგენემ ცხოვრების დიდი ნაწილი სწორედ რომ ჭურში გაატარა, და ეს მისი ნებაყოფლობითი არჩევანი გახლდათ. მართალია, ძველი ბერძნები ჩვენებურ ჭურებს “პითოსებს” ეძახდნენ და მათ ქართული ქვევრებისაგან განსხვავებული ფორმასაც კი ანიჭებდნენ, მაგრამ არც ჭური, და არც “ჭურში ჯდომის” სემანტიკა საზოგადოების ეპატირებით დაკავებული დიოგენესათვის უცხო არ უნდა ყოფილიყო. იგი ხომ შავი ზღვის სამხრეთ სანაპიროზე მდებარე ქალაქ სინოპში დაიბადა, ეს ადგილები კი აქვე, მეზობლად განლაგებულ ლაზეთს ემიჯნებოდა (არაა გამორიცხული, რომ იმხანად ლაზეთის შემადგენლობაშიც კი შედიოდა). ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მე-5 საუკუნეში მცხოვრები ლაზების წინაპართათვის კი სიტყვა “ჭურის” “ჭურტისგან” წარმომავლობა ისეთივე ნათელი უნდა ყოფილიყო, როგორც 21-ე საუკუნეში მცხოვრები, საკითხში ჩახედული მეგრულის მცოდნეთათვის. ზემოთ მოყვანილ მოსაზრებებს ისიც უნდა დაემატოს, რომ ხსენებულ ეპოქაში ადამიანები ეთნიკურ წარმომავლობას ყურადღებას არ აქცევდნენ და მცირე აზიაში მცხოვრებ პრაქტიკულად მთელ ბერძნულენოვან მოსახლეობას ბერძნებად მოიხსენიებდნენ. ამ ტექსტის მარჯვნივ სურათზე მოყვანილი ჭურჭელიც ამას მოწმობს – ეს ისტორიული ქვევრი გადაღებულია არა კახეთის რომელიმე სოფელში, არამედ დიოგენეს მშობლიურ ქალაქ სინოპში.
ლეგენდის თანახმად, ახალგაზრდობაში, ქალაქ დელფოსში ჩასულმა დიოგენემ ადგილობრივი პითიასთვის დასმულ შეკითხვაზე – “რა ხელობას მივყო მომავალში ხელი” პასუხად მიიღო: “გადააფასე ფასეულობები”. ამ, თავდაპირველად ბუნდოვანი სიტყვებით გაკვირვებული ახალგაზრდა რაღაც ხნის შემდეგ ათენში გადასახლდა, აქ ადგილობრივი ფილოსოფოსის, ანტისფენეს კინიკოსთა, იგივე ცინიკოსთა სკოლას შეუერთდა და თავისი ახალი პოზიციის დასაფიქსირებლად პითოსში, იგივე ჭურში დასახლდა.
გასაკვირი არაა, რომ ათენის რიგითი მაცხოვრებლები ფილოსოფოსს დასცინოდნენ, გიჟად რაცხავდნენ; თქმულების თანახმად ადგილობრივმა ხულიგნებმა მას თიხის საცხოვრისი ჩაუმსხვრიეს კიდევაც. O sancta simplicitas! (ო-ო, წმინდა გულუბრყვილებავ!) – მიმართა მსგავს ვითარებაში, ამ მოვლენებიდან 18 საუკუნით გვიან სხვა მოაზროვნემ, ინკვიზიციის მიერ კოცონზე დასაწვავად აყვანილმა ჩეხმა იან ჰუსმა მოხუც ქალს, რომელმაც თავისი წილი ფიჩხი მიიტანა მის აუტოდაფეზე.
ათენის მოქალაქენი არ უწყოდნენ, რომ პითოსის დამტვრევით ვერანაირად ვერ შეარყევდნენ ვერც დიოგენეს მრწამსს, და ვერც მის ღვთაებრივ განწესებას. საკუთარი ნებით ქტონურ ქვევრში დამკვიდრებული ფილოსოფოსი არა მხოლოდ განერიდებოდა გარეშე სამყაროს და მის პროფანულ ცოდნას, არამედ “ჭურთან” სემანტიკურად დაკავშირებულ “ჭურტში” დასახლებით მოასწავებდა თავის მომავალ მოვლინებას “შუა სკნელის”, ჭეშმარიტების, იგივე “სოფიის” სამყაროში. მეორეს მხრივ, დედის საშოში მყოფი ჩვილი სამოთხისებურ გარემოში ნებივრობს, დაბადების შემდეგ კი იგი ამქვეყნიურ ჯოჯოხეთში უნდა დამკვიდრდეს. ამ მოსაზრების გათვალისწინებით გასაკვირი არაა, რომ დიოგენე არ ჩქარობდა თავისი პითოსის მიტოვებას და მის ჩანაცვლებას ყველა სხვა ადამიანისთვის ჩვეულად ქცეული სახლით.
ჩვენი ფესტივალი “სახელობითია” და იგი მიბმულია არა მხოლოდ თბილისთან, არამედ სინოპში დაბადებულ ფილოსოფოს დიოგენესთან, ვიზუალურად კი მის სიმბოლოდ ქვევრიდან ამომავალი კინოფირი იქცა, რომელიც ამავე დროს კიბედაც შეიძლება აღიქვას. ყოველივე ზემოთ ხსენებულის გათვალისწინებით ფესტივალის კონცეფცია და ფილმების შერჩევა-შეფასების კრიტერიუმი დიოგენესადმი პითიას მიმართვისეულად შეიძლება ჩამოყალიბდეს:
1)“გადააფასე ფასეულობები”,
2)“განერიდე სამყაროს, მაგრამ დამკვიდრდი არა ჯოჯოხეთში, არამედ სამოთხეში”,
3) “შეამზადე სამყარო ახალი, მისთვის ჯერაც არნახული სასწაულების აღსაქმელად”.
მოგესალმებით ყველას თბილისის მოკლემეტრაჟიანი ფილმების მე-2 ინტერნეტ ფესტივალის „დიოგენე 2021 სახელით“!
ფესტივალზე კონკურსში მონაწილეობის სურვილი გამოთქვა ათასზე (1006) მეტმა რეჟისორმა.
მათ წარმოადგინეს სხვადასხვა ჟანრისა და ხანგრძლივობის 1132 ფილმი.
სამწუხაროდ, ყველა ფილმი (ხშირად მათი შესრულების მაღალი დონის მიუხედავად) ვერ გაივლის შესარჩევ ეტაპს.ძირითად კონკურსში მონაწილეობისათვის შეირჩევა დაახლოებით 80-მდე ნამუშევარი. ამრიგად, ჩვენ გუნდს მოუწევს უმძიმესი ამოცანის გადაჭრა – ფესტივალზე წარმოდგენილი 14-15 ღირსეული ფილმიდან მხოლოდ ერთის ამორჩევა!!!
მათ შორის საუკეთესოებს უკვე განსაზღვრავს კომპეტენტური, საერთაშორისო ჟიური.
ასევე ფესტივალის ფარგლებში დაკომპლექტება ჯგუფი, რომელიც განსაზღვრავს საგანგებო წამახალისებელი პრიზისა და სიგელის – „სერენადას“ გამარჯვებულებს. ეს პრიზი დაწესებულია ხოტივარების კინემატოგრაფიული ოჯახის, ქართულ და მსოფლიო კინემატოგრაფში შეტანილი წვლილის აღსანიშნავად და მათი უდიდესი ღვაწლის საპატივცემულოდ.
ფესტივალის საბოლოო შედეგები გამოქვეყნდება საზეიმო დახურვის დროს, რომელიც გაიმართება 12-15 დეკემბერს (ზუსტი თარიღი დამატებით გეცნობებათ).
პრიზების გადაცემის ცერემონია პირდაპირი ტრანსლაციის რეჟიმში განხორციელდება ინტერნეტის მეშვეობით. მაყურებელთა სიმპათიის პრიზის მფლობელის გამოვლენაზე გავლენას მოახდენს თითოეული აქტიური მაყურებელი, რომელიც ინტერნეტის მეშვეობით ჩაერთვება ჩვენი ფესტივალის მუშაობაში: ყველა, ვინც ეწვევა ჩვენს ოფიციალურ საიტს, ან ფეისბუქ-გვერდზე დარეგისტრირდება, უპრობლემოდ ნახავს შერჩეულ ფილმებს, შემდგომ კი თავის შეფასებას გამოიტანს.მოკლემეტრაჟიანი ეროვნული კინოს პოპულარიზაციის მიზნით ფესტივალის ფარგლებში მოეწყობა რამდენიმე საგანმანათლებლო ლექცია.
ჩვენი ფესტივალი ნელ-ნელა მუშაობის ცხელ ფაზაში შედის!
დიოგენე 2021 დილის პალიტრაზე
“დილის პალიტრა” თამთა კვარაცხელია და თბილისის მე-2 მოკლემეტრაჟიანი ფილმების საერთაშორისო კინოფესტივალი “დიოგენე 2021”.
სტუმრები : სოსო მჭედლიშვილი და კობა ცხაკაია.
1TV საქართველოს რადიო: პიკის საათი
თბილისის მოკლემეტრაჟიანი ფილმების მე-2 საერთაშორისო ინტერნეტფესტივალი „დიოგენე 2021,“ ტრადიციულად, ონლაინ ფორმატში ჩატარდება.
ფესტივალში მონაწილეობის მისაღებად 1000-მდე განაცხადი მსოფლიოს 90 ზე მეტი ქვეყნიდანაა შემოსული. დაგეგმილია რამდენიმე, საგანმანათლებლო ვორქშოპის ჩატარება, რაც ხელს შეუწყობს ქართული კინოხელოვნების პოპულარიზაციას მთელ მსოფლიოში.
15.09.2021 სტატისტიკა
ელდარ შენგელაიას ახალი ფილმი
ბატონი ელდარ შენგელაია,დიდი ქართველი კინორეჟისორი, კლასიკად ქცეული ქართული ფილმების შემქმნელი, რომლებზეც თაობები გაიზარდა; ჩვენი საერთაშორისო მოკლემეტრაჟიანი ფილმების ინტერნეტ ფესტივალის “დიოგენეს2020” ჟიურის საპატიო თავჯდომარე.სიუჟეტი ეძღვნება ბატონი ელდარის ახალ ფილმს.
სურამის ციხე (1922)
სურამის ციხე — 1922 წლის ქართული საბჭოთა ფილმი, გადაღებული ივანე პერესტიანის მიერ. „სურამის ციხე“ იყო ლიტერატურულ ნაწარმოებზე დაფუძნებული პირველი ქართული საბჭოთა ფილმი. გადაღებულია დანიელ ჭონქაძის ამავე სახელწოდების მოთხრობის მიხედვით. „სურამის ციხეში“ რეჟისორმა ამო ბეკ-ნაზაროვმა უკანასკნელად ითამაშა, როგორც მსახიობმა.
ყმა დურმიშხანი, რომელსაც მხევალი ვარდუა უყვარს, ყმობისაგან თავის დასახსნელი და ვარდუაზე დასაქორწინებელი ფულის საშოვნელად ვაჭრობით გამდიდრებულ ოსმან–აღას დაუდგება ნოქრად. საქმეში გაუმართლებს, მდიდარ ქალსაც შეირთავს და მისი ლოდინით განაწამებ ვარდუას დაივიწყებს. წლების შემდეგ, ცნობილ მკითხავად ქცეული ვარდუა მოღალატე შეყვარებულზე შურს იძიებს. მისი რჩევით სურამის ციხის კედლის გასამაგრებლად მშენებლები მასში დურმიშხანის ერთადერთ ვაჟს, ზურაბს ცოცხლად ჩაატანენ. გამწარებული დურმიშხანი მკითხავში ვარდუას იცნობს. ქალი დურმიშხანს ხანჯლით განგმირავს და თვითონაც თავს მოიკლავს.
ელისო (1928)
ალექსანდრე ყაზბეგის განუმეორებელი სტილი, მთა, ბედისწერა, ადამიანთა ბედი, რომელიც ზეცაში წყდება, თავგანწირვა, ვაჟკაცობა და საოცარი, დაულაგებელი და მღელვარე პროზა. “ელისო” ალექსანდრე ყაზბეგის ერთ-ერთი საუკეთესო მოთხრობაა.
საქართველო, 1864 წელი.მეფის რუსეთი კაზაკების დახმარებით მუსლიმან ქართველებს თურქეთში ასახლებს, რათა მათი მიწები მიიტაცოს.ამ დროს მუსლიმ გოგოს ქრისტიანი ბიჭი უყვარდება გვერდით სოფელში.
ჩემი ბებია (1929)
ჟანრი: სატირული კომედია
სიუჟეტი: ერთ-ერთი დაწესებულებიდან დაითხოვეს ჩინოვნიკი. ცოლის რისხვის თავიდან ასაცილებლად ფილმის გმირი ყველა ხერხით ცდილობს სამსახურის შოვნას და მეგობრის რჩევით ცდილობს მოიძიოს “ბებია” – ყოვლისშემძლე მფარველი, რომლის სარეკომენდაციო წერილიც სასურველ კარს გაუხსნის.
სცენარი: სიკო დოლიძე, გიორგი მდივანი, კოტე მიქაბერიძე
ოპერატორები: ანტონ პოლიკევიჩი, ვლადიმერ პოზნანი
მხატვრები: ვალერიან სიდამონ-ერისთავი, ირაკლი გამრეკელი
ხმა: უხმო
როლები: ალექსანდრე თაყაიშვილი(ბიუროკრატი), ბელა ჩერნოვა (მისი ცოლი), ე.ოვანოვი (მეეტლე), აკაკი ხორავა (მუშა), მიხეილ აბესაძე, კონსტანტინე ლავრეცკი, შალვა გედევანიშვილი, სალვა ხუსკივაძე
ხანგრძლივობა: 67′
ფერი: შავ-თეთრი
სააქციონერო საზოგადოება “სახკინმრეწვი”
ფილმი 1976 წელს აღადგინა რეჟისორმა ლეილა გორდელაძემ
კოტე მიქაბერიძის მუნჯი ფილმი – ჩემი ბებია (1929)
კომპოზიტორები: ნატალია ბერიძე / ნიკა მაჩაიძე